بی نظمی انسزیورها یکی از بیشترین پدیده های دندانی است که در کودکان در اوایل و اواسط دندان های مختلط مشاهده شده است. کرودینگ دندان های انسیزور ، از مسائلی است که نگرانی روز افزونی را برای کودکان و والدین آن ها ایجاد نموده و یکی از شایع ترین دلایلی است که بیماران به درمان ارتودنسی روی می آورند. اختلاف اندازه بین انسیزورهای شیری و دائمی و کرودینگ یا بی نظمی انسیزورها در اوایل دوره دندانی مختلط ، تا حدی شایع می باشد. برخی از این کرودینگ ها گذرا می باشند و نیازی به مداخله درمانی ندارند ؛ برخی دیگر از طریق Occlusal Guidance و نظارت بر فضاها قابل تصحیح هستند و برخی از آن ها بحرانی بوده و باعث ایجاد مال اکلوژن شدید می شوند ؛ بنابراین باید توسط خارج کردن دندان در زمان مناسب ، کنترل شوند. در این مقاله ، بهترین متخصص ارتودنسی در بابل ، دکتر ثریا یوسف نژاد ، بهترین متخصص ارتودنسی بابل ، توضیحات جامعی را درمورد علل بروز بهم ریختگی دندان ها و راه های مناسب برای مرتب کردن دندان ارائه می دهد.
علل ایجاد کرودینگ دندان ها در دوره دندانی مختلط ، شبیه به هم نیستند ؛ بنابراین روند درمان هم باید با توجه به اتیولوژی و مورفولوژی این بی نظمی ها انجام پذیرد. اگر در طول دوره دندان های شیری ، هیچ فضایی بین دندان های انسیزور (پیش) وجود نداشته باشد ؛ 40 درصد احتمال این که بی نظمی در دندان های انسیزورهای دائمی آن ها به وجود بیاد وجود دارد.
انواع بی نظمی دندان
دو نوع بی نظمی دندان وجود دارد : بی نظمی دندان اکتسابی یا محیطی و بی نظمی دندانی ارثی.
- در نوع اکتسابی یا محیطی که علت آن ؛ عادت های بد دهانی ، زود از دست دادن دندان های شیری به علت پوسیدگی ، ضربه به دندان و فقدان مادرزادی برخی از دندان ها آن و علل دیگری می باشد.
- بی نظمی یا کرودینگ ارثی می تواند به خاطر عدم هماهنگی اندازه دندان ها با طول قوس باشد ؛ که اکثر اوقات برای درمان بی نظمی باید حتما دندان خارج کرد و درمان این نوع از بی نظمی دندان ها نسبت به بی نظمی محیطی سخت تر است.
روش های درمان بی نظمی دندان ها
به طور کلی روش های درمان متفاوتی برای مرتب کردن دندان دارد که باید متخصص ارتودنسی خوب در بابل ، تشخیص دهد و بهترین راه را برای آن بیابد. برای درمان بی نظمی دندانی ؛ آخرین راه حل ، کشیدن دندان است که آن هم باید با توجه به پروفایل بیمار ، لب ها و عوامل دیگری که در زیبایی صورت و دندان ها تاثیر می گذارند ؛ در نظر گرفته شده و تصمیم گرفته شود که آیا برای درمان این اختلال باید دندان کشیده شود یا خیر ؟ بی نظمی دندان ممکن است خفیف ، متوسط یا شدید باشد ؛ بی نظمی دندان خفیف ، گاهی اوقات تا سن 8 سالگی خود بخود برطرف شده و دندان ها مرتب می شوند. اما به طور کلی نوع متوسط و شدید آن نیاز به درمان دارد که با مراجعه به موقع به ارتودنتسیت در طول رشد بچه ها ،که بهترین زمان درمان هست ، انجام خواهدشد. موقعی که دندان های دائمی رویش کرده اند ؛ بهترین زمان درمان بی نظمی دندانی می باشد.
برای نوع متوسط ، ارتودنتیست با استفاده از دستگاه های مختلف مثل فضا نگهدار یا استفاده از وسایلی مثل لیب بامپر برای باز پس گرفتن فضا ، استفاده از دستگاهی مثل پندولوم و سایر وسایل ؛ با توجه به شرایط و نوع کرودینگ ، ارتودنتیست می تواند درمان مناسب را برای بیمار انجام دهد. اما بی نظمی های شدید ، معمولا نیاز به کشیدن دندان های دائمی دارند که آن هم ارتودنتیست با توجه به پروفایل بیمار ، لب ها و نوع کرودینگ ممکن است کشیدن دو یا چهار دندان انجام شود که باید با تشخیص درست صورت پذیرد. بی نظمی دندانی هر چه زودتر مثلا در سن ۱۱ تا 12 سالگی ، درمان شود ؛ برگشت بی نظمی بعد از درمان کمتر خواهد بود و پایداری درمان نیز بیشتر خواهد بود.
چطور می توان باعث کاهش بی نظمی در دندان بچه ها شد ؟
به طور کلی راه حل مناسب این است که مراقب بچه ها باشند ؛ برای تمیز نگاه داشتن دندان ها ، مسواک زدن ، استفاده از دهانشویه فلوراید ، استفاده از نخ دندان های فلوراید در دوران بچگی و استفاده کمتر از شیرینی جات ، استفاده از لبنیات و گاهی اوقات قرص آهن برای بیشتر شدن مقاومت دندان ها و کاهش پوسیدگی ها همچنین والدین باید دقت کنند که کودکان را هر 6 ماه یکبار به دندانپزشک نشان دهند که اگر پوسیدگی هایی در دندان های شیری وجود دارد ، به موقع آن را پر کنند ؛ چون نگهداری دندان های شیری بسیار مهم است ، هم از این نظر که کودک بتواند با آن دندان غذا خورده و دچار سوء تغذیه نشود و هم این که به موقع این دندان ها افتاده و دندان های دائمی ، جایگزین آن ها شوند. اگر در نگهداری دندان های شیری سهل انگاری شود و زودتر از هنگام کشیده شوند ؛ دندان ها دائمی جایگزین ، کج در می آیند یا این که حرکت می کنند و به طور کلی باعث ایجاد بی نظمی دندانی می شوند ( این بی نظمی محیطی بود که پیشتر بدان اشاره شد ) بنابراین والدین می توانند تاثیر خیلی زیادی داشته باشند که کودکان در آینده نیازی به درمان های ارتودنسی نداشته باشند.
علل کجی دندان
کجی و نامرتب بودن دندان ها و همچنین ناهنجاری های فکی و دفرمیتی فک ، مشکلات ظاهری و حتی عملکردی متعددی به دنبال دارد. به طور کلی روش های مختلفی به منظور مرتب کردن دندان ها وجود دارد ؛ چنانچه نامرتبی دندان ها شدید و وسیع بوده و زمینه ساز بروز درد در مفصل فکی و همچنین ایجاد اختلال در جویدن غذا شده باشد ، بهترین روش برای این روش درمانی ؛ روش ارتودنسی خواهد بود.
بالطبع داشتن یک لبخند زیبا و بی نقص ، افزایش اعتماد به نفس را به همراه داشته و کیفیت تعاملات اجتماعی افراد را بهبود می بخشد.برخی افراد بنا به علل مختلفی ، از دندان هایی کج و نامرتب برخوردارند ؛ امروزه با استفاده از روش ارتودنسی و حرکت تاج و ریشه دندان ، این مشکل به میزان قابل توجهی مرتفع شده است ؛ تا جایی که با بهره وری از آن ، می توان به دندان هایی مرتب و متعاقبا لبخندی زیبا دست یافت. کجی دندان ها در برخی موارد ممکن است ریشه وراثتی داشته باشد ؛ اما باید توجه داشت که علل دیگری نیز وجود دارند که می توانند به کجی و نامرتب بودن دندان ها بیانجامند. از رایج ترین علل کجی دندان ها عبارتند از :
- از دست دادن زودهنگام دندان شیری ، استفاده از مواد ترمیمی با اندازه نامناسب
- بیماری ها و التهابات لثه
- عدم هماهنگی و انطباق فک ها بر روی هم
- تومورهای فک یا دهان
مرتب کردن دندان ها با ارتودنسی در بابل
ارتودنسی ، نوعی تخصص است و از زیرشاخه های علم دندانپزشکی محسوب می شود. ارتودنسی ، به جفت کردن دندان های نامرتب و به طور کلی درمان اختلالات ناشی از عدم جفت شدن هماهنگ دندان ها بر روی هم می پردازد و جهت برقراری ارتباط منظم بین دندان ها و ایجاد روابط فکی صحیح مورد استفاده قرار می گیرد. لازم به ذکر است که با درمان ارتودنسی ؛ علاوه بر دستیابی به زیبایی بیشتر ، می توان از بروز مشکلاتی ؛ اعم از پوسیدگی دندان ها که در پی نامرتب بودن دندان ها و عدم قرارگیری متوازن آن ها بر روی یکدیگر رخ می دهد ، نیز پیشگیری به عمل آورد. ضمنا ناگفته نماند که با انجام ارتودنسی و مرتب کردن دندان ها و قرارگیری آن ها در موقعیت صحیح خود ، بیمار به مراتب نسبت به قبل ؛ کلمات را با تلفظ بهتری ادا خواهد کرد. در نهایت باید اشاره داشت که بهره وری از این روش درمانی ، به افزایش اعتماد به نفس افراد خواهد انجامید.
مرتب کردن دندان ها بدون ارتودنسی
در این روش ، هیچ گونه جابجایی و حرکتی در موقعیت قرارگیری دندان ها اتفاق نمی افتد و صرفا با تراشیدن بخشی از تاج دندان و افزودن مواد همرنگ به بخش مورد نظر ، دندان ها به لحاظ ظاهری ردیف به نظر خواهند رسید. توجه داشته باشید که افراد در صورت استفاده از روش مرتب کردن دندان ها بدون ارتودنسی ، بخشی از بافت سالم دندان خود را از دست داده و دیگر قادر به بازیابی آن نخواهند بود. این روش مرتب سازی دندان ، یعنی ترمیمی یا ونیر و لامنیت بجای ارتودنسی میتواند باعث حساسیت دندانها به گرما و سرما در اثر تراش دندان و التهاب لثه به علت تجمع راحتر مواد غذایی و پلاک میکروبی زیر مواد ترمیمی ( ونیر و لامنیت)گردد. باید دقت کنیم که ونیر یا لامنیت برای دندان های کوچک و بدرنگ مناسب است نه برای صاف کردن دندانهای نامنظم. از این رو همانطور که در ابتدای مقاله اشاره شد ؛ بهترین روش برای اصلاح نامرتبی دندان ها ، درمان ارتودنسی می باشد.
تراشیدن و افزودن مواد ترمیمی برای درمان نامرتبی دندان ها
یکی از روش های موثر در درمان مرتب کردن دندان ها ، روش هایی است که با تراشیدن و افزودن مواد ترمیمی همراه است. در این پروسه قسمت های بیرون زده و برجسته دندان تراشیده می شود و قسمت هایی از دندان که دارای فرورفتگی است توسط مواد همرنگ با دندان یعنی کامپوزیت ها ترمیم می شود. در نهایت سطح تمامی دندان ها صاف و یکدست خواهد شد. اما از آنجایی که این پروسه با کاهش ضخامت و یا افزایش ضخامت برخی از دندان ها همراه است ، برای دندان و بافت های نگهدارنده مخرب بوده و منجر به بروز مشکلاتی می شود. به همین دلیل در مواردی که نامرتبی دندان ها وجود دارد ، توصیه نمی شود..
چرا مرتب کردن و ردیف کردن دندان ها مهم است ؟
در واقع صاف کردن و مرتب کردن دندان ها علاوه بر زیبایی از نظر سلامتی نیز دارای اهمیت است. زیرا دندان های مرتب را بهتر و راحت تر می توان تمیز نمود و به این ترتیب از پوسیدگی آن ها پیشگیری می شود. دندان های ردیف و صاف بر سلامت و زیبایی لبخند تاثیر بسزایی دارند. از جمله مشکلاتی که در اثر نامرتبی دندان ها ایجاد می شود می توان به فشار اضافی بر بافت لثه و استخوان ها ، جابجایی فک ها ، افزایش احتمال پوسیدگی دندان ها ، اختلال در مشکلات کارکردی دندان ها و غیره اشاره کرد. مزایای مرتب کردن دندان ها با پلاک مرئی و بدون استفاده از براکت ، خوردن مواد غذایی در طول پروسه درمان بدون مشکل انجام می شود. از آنجایی که این پروسه درمانی نامرئی است در کار و زندگی اجتماعی تاثیر کمتری می گذارد و مشکلی در اعتماد به نفس ایجاد نمی کند. نتایج حاصل از این درمان سریع می باشد.
ونیرهای پرسلینی
یکی از راه حل های بلند مدت در مرتب کردن دندان و برطرف کردن مشکلات دندان های فاصله دار ، دندان های شکسته و یا ترک خورده و همچنین دندان های لکه دار ، استفاده از ونیرهای پرسلن میباشد. از جمله مزایای استفاده از ونیرهای پرسلینی به موارد زیر می توان اشاره داشت :
- این نوع از ونیرها در برابر لکه و تغییر رنگ بسیار مقاوم هستند و ماندگاری خوبی دارند.
- معمولا در مواردی که از این روش درمانی استفاده می شود ، بیماران می توانند برای 10 الی 20 سال ونیرها را در دهان خود داشته باشند.
- لازم است از ونیرهای پرسلینی نصب شده همانند دندان های طبیعی خود نگهداری و مراقبت کنید. مسواک کشیدن و استفاده از نخ دندان از نکاتی است که باید نسبت به آن توجه شود.
- لازم به ذکر است که این نوع از ونیرها تنها ظاهر دندان های شما را اصلاح می کند و به صورت واقعی کمکی به مرتب شدن دندان ها نمی کند. بنابراین این پروسه درمانی نیز در مواردی که نامرتبی دندان ها وجود دارد؛ کاربرد دارد.
